Web3 đang đứng trước ngã rẽ lịch sử: trở thành tương lai của internet phi tập trung hay mãi là sân chơi của giới công nghệ? Với tiềm năng cách mạng hóa từ DeFi, NFT đến metaverse, Web3 hứa hẹn trao quyền kiểm soát dữ liệu và tài sản cho người dùng. Tuy nhiên, những rào cản công nghệ như giao diện phức tạp, bảo mật yếu kém, và khả năng mở rộng hạn chế đang cản bước Web3 đến với người dùng phổ thông. Làm thế nào để vượt qua “cơn bão” này?
Mục lục
Web3 – Tầm nhìn internet tương lai
Web3, được xây dựng trên nền tảng blockchain, hướng tới một internet phi tập trung, nơi người dùng không còn bị chi phối bởi các tập đoàn công nghệ lớn như Google hay Meta. Từ hợp đồng thông minh (smart contracts) trên Ethereum, NFT marketplace trên Solana, đến các dự án GameFi như Axie Infinity, Web3 đang định hình lại cách chúng ta tương tác với tài chính, nghệ thuật, và giải trí. Theo DappRadar, giá trị giao dịch trong các ứng dụng Web3 đã vượt 1,5 tỷ USD trong quý 1/2025, cho thấy sức hút mạnh mẽ của xu hướng này.
Tuy nhiên, bài viết trên VnExpress ngày 4/6/2025 nhấn mạnh rằng Web3 vẫn còn là “miền đất lạ” với người dùng phổ thông. Để chinh phục hàng tỷ người dùng như Web2, các dự án blockchain cần phá bỏ ba rào cản công nghệ chính: khả năng sử dụng, bảo mật, và khả năng mở rộng.
Những hòn đá tảng cản lối công nghệ
Giao diện người dùng quá phức tạp với người mới
Các ứng dụng Web3 như ví Metamask, sàn PancakeSwap, hay nền tảng OpenSea đòi hỏi người dùng nắm bắt các khái niệm kỹ thuật như private key, seed phrase, hay gas fee. Đối với người dùng phổ thông, những thuật ngữ này giống như một “bức tường ngôn ngữ” khó vượt qua.
Theo Statista, chỉ khoảng 4% dân số toàn cầu đã sử dụng ví blockchain vào năm 2025, phần lớn là các nhà đầu tư crypto hoặc dân công nghệ. Để thu hút người dùng phổ thông, Web3 cần giao diện thân thiện như Web2, với các bước đơn giản hóa như đăng nhập bằng email hoặc tích hợp ví qua mạng xã hội.
Bảo mật – “Tử huyệt” của web3
Bảo mật vẫn là cơn ác mộng của Web3. Các vụ hack lớn như Wormhole (325 triệu USD, 2022) hay Nomad Bridge (190 triệu USD, 2022) đã phơi bày điểm yếu của các smart contract và cross-chain bridge. Theo Chainalysis, thiệt hại từ các vụ hack blockchain trong năm 2024 đã vượt 2 tỷ USD, khiến người dùng mới e ngại tham gia.
Để giải quyết, các dự án cần đầu tư vào audit mã nguồn chuyên sâu, áp dụng các công nghệ như zero-knowledge proof (ZKP) để tăng cường bảo mật, và giáo dục người dùng về multi-signature wallets hay cold storage. Ngoài ra, các giải pháp bảo mật tiên tiến, như công nghệ lượng tử đang được nghiên cứu bởi các nhà khoa học Việt Nam tại Mỹ, có thể là chìa khóa cho tương lai.
Chướng ngại về tốc độ và chi phí
Các blockchain hàng đầu như Ethereum và Solana thường gặp vấn đề về scalability. Khi mạng lưới quá tải, phí giao dịch (gas fee) trên Ethereum có thể lên đến 50-100 USD, trong khi Solana cũng từng bị nghẽn mạng trong các đợt NFT minting cao điểm.
Các giải pháp layer-2 như Polygon hay Arbitrum đang cải thiện tốc độ và chi phí, nhưng vẫn chưa đủ phổ biến để tạo ra trải nghiệm mượt mà cho người dùng phổ thông. Theo TheBlock, chỉ khoảng 10% giao dịch DeFi trong năm 2025 được thực hiện qua layer-2, cho thấy hành trình đến với mass adoption vẫn còn dài.
Mặc dù đối mặt với thách thức, Web3 vẫn có những cơ hội lớn để bứt phá:
-
Các dự án như Aptos và Sui đang phát triển ví và ứng dụng với giao diện thân thiện, tích hợp thanh toán fiat và hỗ trợ đa ngôn ngữ, giúp người dùng mới dễ dàng tham gia.
-
Web3 không chỉ dừng ở crypto. Các lĩnh vực như quản lý chuỗi cung ứng, xác thực danh tính số, và quyền sở hữu trí tuệ đang được áp dụng blockchain, mở ra cơ hội thu hút người dùng ngoài giới đầu tư.
-
Việt Nam, với vị trí dẫn đầu về mức độ chấp nhận crypto theo Chainalysis, là mảnh đất màu mỡ cho Web3. Các sự kiện như GM Vietnam 2025 tại Hà Nội (1-2/8/2025) đang thúc đẩy giáo dục và kết nối cộng đồng, giúp người dùng phổ thông hiểu hơn về blockchain.
Web3 mang trong mình tầm nhìn cách mạng hóa internet, nhưng để chinh phục người dùng phổ thông, các dự án cần vượt qua những rào cản công nghệ về khả năng sử dụng, bảo mật, và scalability. Với sự phát triển của các giải pháp layer-2, công nghệ bảo mật tiên tiến, và sự hỗ trợ từ cộng đồng năng động như Việt Nam, Web3 đang tiến gần hơn đến mục tiêu mass adoption.
