Theo báo cáo mới nhất của Bộ Khoa học và Công nghệ trong quý II/2025, Việt Nam đã ghi nhận một bước tiến đáng kể trong việc xây dựng hệ sinh thái chuyển giao công nghệ với 22 sàn giao dịch công nghệ hoạt động trên toàn quốc. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy nỗ lực của Việt Nam trong việc kết nối cung cầu công nghệ và thúc đẩy quá trình thương mại hóa các sản phẩm khoa học công nghệ.
Mục lục
Mạng lưới sàn giao dịch công nghệ toàn quốc
Hiện tại, 19 tỉnh thành đã chính thức thành lập sàn giao dịch công nghệ, bao gồm các địa phương như Bắc Giang, Quảng Ninh, Thái Bình, Hưng Yên, Hải Dương, Nam Định, Ninh Bình, Vĩnh Phúc ở phía Bắc; Hà Tĩnh, Thừa Thiên – Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Định ở miền Trung; và TP HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Nai, Bình Phước, An Giang ở phía Nam.
Đặc biệt, mô hình sàn giao dịch công nghệ cấp vùng đã được triển khai tại Hải Phòng phục vụ vùng Đồng bằng sông Hồng và Cần Thơ phục vụ vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Bên cạnh đó, sàn giao dịch thông tin công nghệ và thiết bị do Cục Thông tin Khoa học và Công nghệ quốc gia vận hành đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối thông tin công nghệ toàn quốc. Hà Nội – thủ đô của đất nước – cũng đang trong quá trình hoàn tất các thủ tục để thành lập sàn giao dịch riêng.
Thực trạng thương mại hóa sở hữu trí tuệ
Mặc dù có sự phát triển về mặt số lượng, tỷ lệ thương mại hóa tài sản trí tuệ tại Việt Nam vẫn còn ở mức rất thấp, chỉ đạt 0,1% – bằng 1/50 so với mức trung bình thế giới. Con số này cho thấy khoảng cách lớn giữa Việt Nam và các nước phát triển, nơi tỷ lệ này có thể lên tới 10%, trong khi trung bình toàn cầu là 5%.
Nguyên nhân chính của tình trạng này nằm ở việc đăng ký văn bằng sáng chế ở Việt Nam chủ yếu mang tính hình thức, chưa gắn liền với chiến lược thương mại hóa cụ thể để tạo ra giá trị thực tế. Sở hữu trí tuệ hiện tại mới chỉ được xem như công cụ bảo vệ hình thức, chưa thật sự trở thành tài sản chiến lược có thể tạo ra giá trị kinh tế.
Định hướng phát triển tương lai
Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã đưa ra định hướng rõ ràng cho việc xây dựng mô hình sàn giao dịch tích hợp, kết hợp cả công nghệ và tài sản trí tuệ. Mô hình này sẽ được liên kết với sàn đầu tư và cấp phép sở hữu trí tuệ, nhằm gắn kết sở hữu trí tuệ với thị trường công nghệ và tài chính hóa các sáng chế.
Mục tiêu đầy tham vọng được đặt ra là nâng tỷ lệ thương mại hóa sở hữu trí tuệ từ 0,1% hiện tại lên 2% trong vòng 5 năm tới – một mức tăng trưởng gấp 20 lần so với hiện tại.
Những thành tựu đáng chú ý
Năm 2024 đánh dấu một bước tiến quan trọng khi tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt 38,8%, tăng gần 10% so với năm 2023 và tiến gần tới mục tiêu 40% theo Nghị quyết 57.
Trên bản đồ khởi nghiệp toàn cầu, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Năm 2025, Việt Nam xếp hạng 55 toàn cầu về hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, tăng một bậc so với năm trước và đứng thứ 5 trong khu vực ASEAN. TP HCM và Hà Nội lần lượt xếp thứ 110 và 148 trong top 1.000 thành phố khởi nghiệp hàng đầu thế giới, trong khi Đà Nẵng được ghi nhận là một trong 12 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp nổi bật toàn cầu.
Cổng thông tin điện tử – Bước đột phá mới
Tháng 4/2025 chứng kiến một bước ngoặt quan trọng khi Bộ Khoa học và Công nghệ chính thức khai trương Cổng thông tin điện tử sản phẩm, giải pháp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là nền tảng điện tử tiếp nhận, đánh giá và công bố các sáng kiến đã ứng dụng thành công, tạo ra một môi trường thuận lợi cho hợp tác, đầu tư và nhận hỗ trợ từ nhà nước.
Sự phát triển của hệ thống sàn giao dịch công nghệ tại Việt Nam không chỉ thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo mà còn mở ra những cơ hội mới cho việc chuyển giao công nghệ, thương mại hóa sở hữu trí tuệ và phát triển kinh tế tri thức. Với những mục tiêu đầy tham vọng và các bước đi cụ thể, Việt Nam đang trên con đường trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong khu vực về đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ.
