Thế giới công nghệ vừa chứng kiến một động thái táo bạo và đầy tham vọng từ Mark Zuckerberg. CEO của Meta đang thành lập một đội ngũ chuyên gia nhằm đạt được cái gọi là “trí tuệ nhân tạo tổng quát” (AGI), hay những cỗ máy có thể sánh ngang hoặc vượt trội khả năng con người. Đây không chỉ là một khoản đầu tư công nghệ thông thường mà còn là tuyên bố tham gia chính thức vào cuộc đua quyết định tương lai của nhân loại.
Mục lục
“Founder mode” – Khi tỷ phú tự tay tuyển quân
Khác với những dự án AI trước đây, lần này Zuckerberg đã chuyển sang “founder mode” với cách tiếp cận quản lý trực tiếp hơn bao giờ hết. Ông đích thân tuyển dụng khoảng 50 thành viên cho đội ngũ này, bao gồm cả vị trí trưởng nghiên cứu AI mới. Điều này cho thấy mức độ nghiêm túc và cấp bách mà Zuckerberg đang đặt ra cho dự án AGI.
Theo các nguồn tin, quyết định này một phần xuất phát từ sự không hài lòng của Zuckerberg với hiệu suất và mức độ tiếp nhận của mô hình ngôn ngữ lớn Llama 4 mới nhất của Meta. Trong khi các đối thủ như OpenAI và Google đang đạt được những bước tiến vượt bậc, Meta dường như đang tụt lại phía sau trong cuộc đua AI.
Thực tế, Meta đã tái cấu trúc các đội AI thành hai nhóm chính: đội sản phẩm AI do Connor Hayes dẫn đầu và đơn vị AGI Foundations do Ahmad Al-Dahle và Amir Frenkel đồng lãnh đạo. Điều này cho thấy công ty đang tách biệt rõ ràng giữa việc phát triển sản phẩm AI ngắn hạn và nghiên cứu AGI dài hạn.
Khoản đầu tư không tiếc tiền cho tham vọng lớn
Meta không chỉ dừng lại ở việc tuyển dụng nhân tài. Zuckerberg đã cam kết chi hơn 10 tỷ USD hàng năm cho việc phát triển AGI, bao gồm chip AI tùy chỉnh để giảm phụ thuộc vào Nvidia, đội tàu 600.000 GPU và các trung tâm dữ liệu khổng lồ. Con số này thậm chí còn được nâng lên 65 tỷ USD cho năm 2025, cho thấy quyết tâm “đốt tiền” của Meta trong cuộc đua này.
Đáng chú ý, Meta đang chi những gói lương “chín chữ số” để thu hút các tài năng hàng đầu, cho thấy không có giới hạn ngân sách khi nói đến việc giành chiến thắng trong cuộc đua AI. Đây là minh chứng rõ ràng cho nhận định rằng “chi phí không quan trọng trong cuộc đua thống trị AI”.
Một phần quan trọng của chiến lược này là việc Meta đầu tư khoảng 10 tỷ USD vào Scale AI. Alexandr Wang, nhà sáng lập Scale AI, dự kiến sẽ tham gia nhóm AGI sau khi hoàn tất thỏa thuận. Scale AI là một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực cung cấp dữ liệu chất lượng cao cho huấn luyện AI, điều cần thiết cho việc phát triển AGI.
Thách thức kỹ thuật và thương mại
Việc phát triển AGI không chỉ là vấn đề tiền bạc và nhân lực. Meta đã từng phải trì hoãn phát hành mô hình AI Behemoth hàng đầu do lo ngại về năng lực của nó. Điều này cho thấy ngay cả với nguồn lực khổng lồ, việc tạo ra AI thực sự “thông minh” vẫn là thách thức kỹ thuật phức tạp.
AGI, theo định nghĩa, là loại trí tuệ nhân tạo có thể tư duy, thông thạo nhiều lĩnh vực và thực hiện mọi công việc như con người. Tuy nhiên, AGI hiện vẫn chưa xuất hiện thực tế và có nhiều định nghĩa khác nhau trong cộng đồng khoa học. Một số chuyên gia cho rằng chúng ta vẫn còn cách xa AGI thực sự nhiều thập kỷ, trong khi những người khác lại tin rằng nó có thể xuất hiện sớm hơn dự đoán.
Trong bối cảnh này, các đối thủ của Meta cũng không đứng yên. Google với DeepMind, OpenAI với GPT series, và nhiều công ty khác đều đang đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu AGI. Cuộc đua này đang trở thành một trong những cuộc cạnh tranh công nghệ gay gắt nhất trong lịch sử.
Những lo ngại về an toàn và kiểm soát
Tốc độ phát triển nhanh chóng của AGI đang khiến nhiều chuyên gia lo lắng. Giáo sư Geoffrey Hinton, được mệnh danh là “cha đẻ của AI”, cho rằng AGI có thể xuất hiện sớm hơn dự đoán. Còn chuyên gia Ian Hogarth nhận định AGI có thể trở thành thế lực vượt ngoài tầm kiểm soát của con người.
Những lo ngại này không phải là vô căn cứ. Một khi AGI thực sự ra đời, nó có thể tự cải thiện và phát triển với tốc độ exponential, dẫn đến tình huống mà con người không thể kiểm soát được. Điều này đặt ra câu hỏi về trách nhiệm đạo đức và an toàn của các công ty đang phát triển công nghệ này.
Meta, giống như các công ty khác trong lĩnh vực này, sẽ phải đối mặt với áp lực từ cộng đồng khoa học và xã hội về việc đảm bảo an toàn trong nghiên cứu AGI. Câu hỏi không chỉ là liệu họ có thể tạo ra AGI hay không, mà còn là họ có thể làm điều đó một cách an toàn hay không.
Tác động đến cảnh quan công nghệ toàn cầu
Việc Meta gia nhập cuộc đua AGI với quy mô và quyết tâm như vậy sẽ có tác động sâu rộng đến toàn bộ ngành công nghệ. Trước tiên, nó sẽ thúc đẩy các công ty khác đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu AI, tạo ra một cuộc chạy đua vũ trang công nghệ.
Thứ hai, nó có thể dẫn đến sự phân cực trong ngành công nghệ, nơi chỉ một số ít công ty lớn có đủ nguồn lực để tham gia cuộc đua AGI, trong khi các công ty nhỏ hơn sẽ bị bỏ lại phía sau. Điều này có thể tạo ra những lo ngại về độc quyền công nghệ và tập trung quyền lực.
Cuối cùng, nếu Meta thành công trong việc phát triển AGI, điều này có thể biến đổi hoàn toàn mô hình kinh doanh của công ty. Từ một nền tảng mạng xã hội, Meta có thể trở thành một công ty AI toàn diện, cung cấp các giải pháp AGI cho mọi lĩnh vực từ giáo dục, y tế đến sản xuất.
Kỳ vọng và thực tế
Mặc dù có những khoản đầu tư khổng lồ và đội ngũ tài năng, việc Meta có thể đạt được AGI thực sự vẫn còn là một dấu hỏi lớn. Lịch sử công nghệ đã chứng kiến nhiều lời hứa về AI mà sau đó không thành hiện thực. Từ những dự đoán về AI trong những năm 1960 đến các “mùa đông AI” sau đó, chúng ta đã học được rằng việc dự đoán tiến bộ trong AI là cực kỳ khó khăn.
Tuy nhiên, điều khác biệt lần này là quy mô nguồn lực và sự nghiêm túc mà các công ty lớn đang đầu tư vào nghiên cứu này. Với hàng chục tỷ USD, hàng nghìn kỹ sư tài năng nhất thế giới và cơ sở hạ tầng tính toán khổng lồ, có thể chúng ta đang thực sự tiến gần đến kỷ nguyên AGI.
Dù kết quả cuối cùng ra sao, việc Mark Zuckerberg tuyên bố tham gia cuộc đua AGI đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử công nghệ. Cuộc đua này không chỉ quyết định ai sẽ là người dẫn đầu trong thế giới AI, mà còn có thể định hình tương lai của toàn nhân loại. Và bây giờ, tất cả chúng ta đều đang chờ xem ai sẽ là người đầu tiên chạm tới “chén thánh” của trí tuệ nhân tạo.
