CẢNH BÁO: AI sắp trở thành “quái vật ngốn điện” lớn hơn cả đào Bitcoin

Ngành công nghệ toàn cầu đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng chưa từng có khi trí tuệ nhân tạo (AI) dự kiến sẽ tiêu thụ lượng điện khổng lồ, vượt xa cả hoạt động đào Bitcoin và thậm chí bằng mức tiêu thụ điện của cả một quốc gia.

Sự bùng nổ AI đẩy nhu cầu điện lên mức báo động

Theo nghiên cứu mới nhất, ngành AI đang trải qua một cuộc cách mạng về tiêu thụ năng lượng. Dự báo cho thấy tổng nhu cầu điện cho các hệ thống AI có thể đạt tới 23 GW vào cuối năm 2025 – một con số tương đương với mức tiêu thụ điện trung bình của toàn bộ Vương quốc Anh.

Con số này đặc biệt đáng lo ngại khi so sánh với hoạt động đào Bitcoin – từng bị coi là “kẻ phá hoại môi trường” lớn nhất trong ngành công nghệ. AI hiện đang trên đường trở thành “quái vật ngốn điện” lớn hơn cả mạng lưới đào Bitcoin toàn cầu, một điều mà ít ai có thể tưởng tượng được chỉ vài năm trước.

Cuộc đua xây dựng trung tâm dữ liệu đẩy tiêu thụ điện tăng vọt

Sự bùng nổ của AI tạo sinh như ChatGPT, Midjourney hay các công cụ AI khác đã khởi động một cuộc đua quy mô toàn cầu trong việc xây dựng trung tâm dữ liệu và sản xuất phần cứng chuyên dụng. Các chip AI của Nvidia, AMD đang được sản xuất với tốc độ chưa từng có để đáp ứng nhu cầu khổng lồ.

Hậu quả trực tiếp là mức tiêu thụ năng lượng tăng chóng mặt. Dự kiến, AI sẽ chiếm gần 50% tổng lượng điện sử dụng tại các trung tâm dữ liệu vào năm 2026, tăng mạnh từ mức 20% hiện nay. Đây là một bước nhảy vọt đáng báo động chỉ trong vòng hai năm.

Nghiên cứu khoa học đưa ra con số gây sốc

Nghiên cứu của chuyên gia Alex de Vries-Gao từ Đại học Vrije Amsterdam đã đưa ra những con số khiến cộng đồng khoa học phải giật mình. Chỉ riêng phần cứng AI được sản xuất trong giai đoạn 2023-2024 đã cần từ 5,3 đến 9,4 GW điện để vận hành.

Con số này đã đủ để vượt qua lượng điện tiêu thụ của một quốc gia như Ireland – một quốc gia có gần 5 triệu dân. Nếu xu hướng phát triển này tiếp tục, tác động sẽ còn lớn hơn rất nhiều trong thời gian tới.

Cơ quan quốc tế đưa ra cảnh báo nghiêm trọng

Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) – một tổ chức uy tín về năng lượng toàn cầu – đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng về tình hình này. Theo IEA, sự tăng trưởng của AI có thể khiến mức tiêu thụ điện của các trung tâm dữ liệu toàn cầu tăng gấp đôi chỉ trong hai năm tới.

Đây không phải là một dự báo xa vời mà là một thực tế đang diễn ra trước mắt chúng ta. Các trung tâm dữ liệu mới đang được xây dựng với tốc độ chóng mặt trên khắp thế giới để phục vụ nhu cầu AI ngày càng tăng.

Nỗ lực cải thiện hiệu quả năng lượng chưa đủ

Mặc dù các công ty công nghệ lớn đã có nhiều nỗ lực cải thiện hiệu quả năng lượng và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo, nhưng tốc độ phát triển phần cứng và trung tâm dữ liệu AI vẫn vượt xa khả năng đáp ứng này.

Thậm chí, nhiều dự án AI còn đang tìm cách tận dụng lại các cơ sở hạ tầng nhiên liệu hóa thạch cũ để đáp ứng nhu cầu điện năng khổng lồ. Điều này có nghĩa là những nỗ lực giảm phát thải carbon có thể bị đi ngược lại.

Thiếu minh bạch từ các tập đoàn công nghệ

Một vấn đề đáng lo ngại khác là sự thiếu minh bạch từ các tập đoàn công nghệ lớn. Các công ty như Google, Microsoft, Meta hay OpenAI ít khi công khai chi tiết về hoạt động AI của mình, tạo ra sự khó khăn lớn trong việc đánh giá chính xác tác động môi trường.

Tác động môi trường của AI phụ thuộc rất lớn vào nguồn điện được sử dụng. Nếu điện được tạo ra từ năng lượng tái tạo thì tác động sẽ nhỏ hơn, nhưng nếu từ nhiên liệu hóa thạch thì hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.

Thách thức lớn cho lưới điện toàn cầu

Sự gia tăng nhu cầu điện từ AI đang đặt ra thách thức lớn cho các hệ thống lưới điện trên toàn thế giới. Nhiều quốc gia có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu điện hoặc phải đầu tư hàng tỷ USD để nâng cấp hạ tầng điện.

Điều này cũng có thể dẫn đến việc tăng giá điện cho người dân, khi nhu cầu tăng cao nhưng nguồn cung không theo kịp. Các nhà máy điện cũ có thể phải được khởi động lại để đáp ứng nhu cầu, làm tăng phát thải khí nhà kính.

Tác động đến mục tiêu khí hậu toàn cầu

Vấn đề tiêu thụ năng lượng của AI không chỉ là một vấn đề kỹ thuật mà còn có tác động trực tiếp đến các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Khi thế giới đang nỗ lực giảm phát thải carbon để chống biến đổi khí hậu, sự bùng nổ tiêu thụ điện từ AI có thể làm đảo ngược những nỗ lực này.

Các quốc gia có thể phải lựa chọn giữa việc phát triển công nghệ AI tiên tiến và việc đạt được các mục tiêu khí hậu đã cam kết. Đây là một cuộc cân bằng khó khăn mà các nhà hoạch định chính sách đang phải đối mặt.

Kết luận: Cần có giải pháp khẩn cấp

Tình hình tiêu thụ năng lượng của AI đang trở thành một trong những thách thức lớn nhất của thời đại. Với dự báo AI sẽ tiêu thụ điện nhiều hơn cả đào Bitcoin và bằng mức tiêu thụ của cả một quốc gia, cần có những giải pháp khẩn cấp và toàn diện.

Các công ty công nghệ cần minh bạch hơn về hoạt động của mình, đầu tư mạnh mẽ vào năng lượng tái tạo và phát triển các công nghệ AI tiết kiệm năng lượng hơn. Đồng thời, các chính phủ cần có những chính sách phù hợp để cân bằng giữa phát triển công nghệ và bảo vệ môi trường.

Nếu không có những hành động quyết liệt ngay từ bây giờ, AI có thể trở thành “kẻ phá hoại khí hậu” lớn nhất trong lịch sử công nghệ, làm lu mờ tất cả những lợi ích mà nó mang lại cho nhân loại.