Cơn sốt trí tuệ nhân tạo (AI) đang càn quét Việt Nam, đặc biệt là sự xuất hiện của Google Veo 3 – công cụ tạo video mạnh mẽ với khả năng kết hợp cả hình ảnh và âm thanh – đang mang lại những tiềm năng đột phá, nhưng đồng thời cũng gieo rắc một nỗi lo ngại sâu sắc: làn sóng tin giả (fake news) và deepfake ngày càng tinh vi, đe dọa xói mòn lòng tin trực tuyến và gây ra những tổn thất khôn lường.
Mục lục
Veo 3 và đỉnh cao công nghệ: Vừa vui, vừa lo
Google Veo 3 là minh chứng rõ nét cho sự tiến bộ vượt bậc của AI trong việc tạo nội dung. Khả năng sản xuất video chỉ từ câu lệnh (prompt) và tích hợp lời thoại khớp với hình ảnh đã khiến nhiều chuyên gia công nghệ phải thốt lên rằng đây là “một bước đột phá”. Tuy nhiên, chính sự chân thực đến đáng sợ của các sản phẩm do Veo 3 và các mô hình AI tạo sinh khác tạo ra đang trở thành con dao hai lưỡi.
“Khả năng của Veo 3 thật sự mạnh, rất mạnh, vì không chỉ tạo hình ảnh mà còn cả âm thanh tương ứng với từng khung cảnh. Có thể xem là bước đột phá”, chuyên gia công nghệ Nguyễn Ngọc Duy Luân nhận xét, nhưng ông cũng cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn.
Xói mòn lòng tin trực tuyến – Nỗi ám ảnh toàn cầu
Thực tế, mối lo ngại về nội dung AI tạo sinh không phải là mới, nhưng đã trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Giáo sư Nina Brown tại Đại học Syracuse (Mỹ) nhấn mạnh: “Điều đáng lo ngại nhất là sự xói mòn lòng tin trực tuyến. Đến một ngày, sẽ có người đặt câu hỏi liệu họ có thể tin những gì đang xem không? Đó là mối nguy hiểm lớn nhất”.
Người dùng Việt Nam đang đứng trước thách thức lớn trong việc phân biệt đâu là thật, đâu là giả. Theo các khảo sát gần đây, tỷ lệ người dùng khó phân biệt hình ảnh do AI tạo ra còn rất cao. Dù Google đã nỗ lực gắn nhãn các nội dung được tạo bởi Veo 3 thông qua công nghệ watermark SynthID của Google DeepMind, nhưng điều đó vẫn chưa đủ để ngăn chặn hoàn toàn nguy cơ tin giả lan rộng.
Deepfake: Vũ khí mới của tội phạm và thiệt hại triệu đô
Từ mục đích giải trí ban đầu, công nghệ deepfake – sử dụng AI để ghép mặt, giọng nói, tạo ra các video giả mạo siêu thực – đang dần trở thành công cụ đắc lực cho các loại hình lừa đảo trực tuyến. Báo cáo từ Resemble AI cho thấy, chỉ trong ba tháng đầu năm 2025, các vụ lừa đảo sử dụng deepfake đã gây thiệt hại hơn 200 triệu USD trên toàn cầu. Các hình thức tấn công ngày càng tinh vi, từ lừa đảo tài chính, thao túng chính trị, tống tiền cho đến phát tán nội dung nhạy cảm.
Đáng báo động hơn, chỉ cần 3 đến 5 giây mẫu ghi âm, kẻ xấu đã có thể tạo ra một bản giả giọng đủ sức đánh lừa cả người thân, đối tác, hay thậm chí là các hệ thống xác minh tự động. 68% các sản phẩm deepfake hiện nay được đánh giá là “gần như không thể phân biệt với nội dung thật”, gây khó khăn tột độ cho việc phát hiện, ngay cả với các chuyên gia. Nạn nhân của deepfake không chỉ giới hạn ở người nổi tiếng mà đã lan rộng đến mọi tầng lớp xã hội.
Thách thức quản lý và lời kêu gọi trách nhiệm
Cơn sốt AI và sự gia tăng của deepfake đang đặt ra thách thức lớn cho các nhà quản lý và cơ quan chức năng tại Việt Nam. Làm thế nào để vừa tận dụng được tiềm năng phát triển của AI, vừa kiểm soát được mặt trái của nó, đặc biệt là trong việc chống lại tin giả và lừa đảo công nghệ cao?
Các chuyên gia an ninh mạng khuyến nghị người dùng cần nâng cao cảnh giác, chủ động kiểm chứng thông tin từ nhiều nguồn chính thống và uy tín khác nhau khi gặp nội dung đáng ngờ. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các nhà phát triển AI, các nền tảng mạng xã hội và cơ quan quản lý để xây dựng một môi trường số an toàn, minh bạch hơn.
Đây là thời điểm mà trách nhiệm của mỗi cá nhân và tổ chức trong việc sử dụng AI có đạo đức, có trách nhiệm trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, để lòng tin trực tuyến không bị “đốt cháy” bởi chính những thành tựu công nghệ mà chúng ta tạo ra.
